Һыйырға күпме һыя?

Тағы ла телебеҙҙәге бер нисә һүҙ хаҡында.

Тарихтағы тәүге башҡорт ихтилалдарының Рәсәй батшалығына аттар биреүгә ҡаршы ойошторолоуы ла мәғлүм. Батшалыҡ уларҙы «штраф аттары» тип атаған. Ғөмүмән, Рәсәй армияһында кавалерия төҙөүҙә башҡорт аттары ла ҙур роль уйнаған. Улай ғына ла түгел, урыҫ телендәге «конь» һүҙенең тамырын телебеҙҙәге «ҡонан», «ҡонажын» дан, «лошадь»тың «ат»тан, «алаша ат»тан килеп сығыуын да аңлауы ҡыйын түгел.

Ә бына телебеҙҙәге «һыйыр»ҙың мәғәнәһе туранан-тура аңлашылып тора. Һыйыр самаһыҙ күп ашай, теленә нимә эләгә, шуны ҡатлы-ҡатлы ашҡаҙанына оҙатҡан өсөн дә, эсенә күп һыйған өсөн дә уны «һыйыр» тип атағандар.

«Мең дә бер күҙәтеүем» яҙмаларынан 378-се күҙәтеү